Suomas leat 1700-logu rájes guoddán mehciide ja viessosajiid čiegaide geđggiid, betoŋŋa, metálla ja muorrastoalppuid rádjágeađgin. Dán beaivve rádjái rádjágeađggit leat čoggon sullii 12 miljovnna. Seammás go rádjágeađgi lea biddjon sadjásis, dat lea maid mihtiduvvon ja sárgojuvvon kártái. Ovdal mihtidemiid dahke geassimiin maŋis gehtegiid dahje bátti, ja kártá govččai dušše mihtiduvvon guovllu, ii olles Suoma. Eanamihtideaddji oaččui bargoneavvunis modeardna, dárkilis mihtideapmái nagodeaddji mihtidanbiergasa easkka sullii 20 jagi dassái.
Vaikko boares mihtidemiin dieđuid leat viggan buoridit máŋgga eará láhkái, Suomas leat ain sullii golbma miljovnna rádjágeađggi, main eai leat dárkilis sadjedieđut. Dáid rádjágeđggiin máŋggat leat dakkárat, main maŋimuš mihtideapmi lea dahkkojuvvon badjel čuođi jagi dassái.
Maid eahpedárkilis rájáide sáhtášii bargat?
Juos rádjágeađggit leat sajis ja dieđát gokko dat leat, it dárbbaš fuolahit. Eanadagas álgoálgosaš sajistis leahkki rádjágeađgi lea álot nannosut čájáhus rájá sajis go kárttá rádjá. Eahpedárkilis rádjágeđggiid mihtidit dárkilin álot go sadjái boahtá eanamihtidandoaimmahus, muhto buot rájáid ii oaččo dárkilin johtilit.
Juos fuomášat iežat rájáin kárttás roavva feailla, sáhtát addit máhcahaga álkit Kártábáikki máhcahatreaidduin. Reaidduin sáhtát čájehit njuolga kárttás saji, masa máhcahat guoská.
Naba juos giddodaga rájáid galgá čielggadit?
Juos rájá sadji ii leat dieđus dahje rádjá ii gávdno, Eanamihtidanlágádusas sáhttá dáhttut veahkkin eanamihtideaddji ohcamiin rádjágeavvandoaimmahusa. Rádjágeavvamis čielggadit rájá saji ja dárbbu mielde ođasmahttet láhppon rádjágeđggiid. Ránnjáiguin leat buorre ságastallat ovdal rádjágeavvama ohcama, juos dat lea beare vejolaš. Ránnjás sáhttá leat diehtu rájá dahje rádjágeađggi sajis.
Eanamihtidanlágádusa lassin rádjágeavvamiid dahket stuorámus gielddat iežaset sajádatlávvaguovlluin.
Lassedieđut
Ná gávnnat iežat giddodaga rájáid – tipsat rádjágeđggiid ohcamii (suomagillii)