Suoma ja Norgga rádjágeavvankommišuvnnaid lahtut čoahkkanedje Avvilis, gos sii johte vel Gálddoaivvi ja Váhčira rádjáguovlluide eanadatbargguid loahppadárkkisteapmái. Riikkaid oktasaš rádjágeavvama leat dahkan oktasaččat sohppojuvvon, systemáhtalaš vugiin, masa gullet ovdamearkka dihte rádjámearkkaid dárkkisteapmi ja divvun, mihtidanbarggut sihke rádjáráiggi dikšun. Dieđut rádjágeavvamis čohkkejuvvojit digitálalaš materiálan, mii beaiváduvvo dárbbu mielde ovdal čuovvovaš rádjágeavvama.
– Oktasaš doaibmamálle lea sihkkarastán, ahte dokumentašuvdna lea oktilaš ja dieđuid sáhttá lonuhit digitálalaččat báikediehtohámis ránnjáriikkaid gaskkas. Digitálalaš materiálii mii válddiimet minstara Ruoŧa ja Norgga rádjágeavvamis, nappo davviriikkalaš buoremus geavadagaid juohkin doaibmá bures. Eanamihtidanlágádus ja Kartverket fuolaheaba das, ahte boahtte sohkabuolvva eanamihtideaddjit besset materiálaide ja sáhttet joatkut barggu 2050-logus, muitala kártáhoavda Jyrki Lämsä Eanamihtidanlágádusas.
Oktasaš rádjá fuolahuvvo bures
Suomas ja Norggas lea 736 kilomehtera oktasaš rádjá. Go rádjágeavvan nohká, buot 209 rádjágeađggi leat dárkkistuvvon, dikšojuvvon ja dokumenterejuvvon. Daid sáhttá earuhit bures eanadagas ja dárbbu mielde Rádjágozáhuslágádus dikšu rádjáguovllu rádjágeavvamiid gaskkas.
– Ránnjáriikkaid virgeoapmahaččaiguin bargojuvvon ovttasbargguin bajásdoallat stáđisvuođa ja dillegova min rádjáguovlluin. Dáláš geopolitihkalaš dilis dákkár ovttasbargu nanosmahttá čanastagaid rádjáriikkaid gaskkas ja lasiha maid riikkavuložiid áddejumi das, manin lea dehálaš fuolahit das, ahte rádjá lea ovttačilggolaččat mihtiduvvon ja dokumenterejuvvon, brigádagenerála Mika Rytkönen Rádjágozáhuslágádusas lohká.
Rádjágeavvama dokumentašuvdna luohpaduvvo riikkaid olgoministeriijaid ovddasteaddjiide álgočavčča. Áiggi mielde goappáge riikkas parlameanttat dohkkehit dokumeanttaid ja loahpas dieđut sirdojuvvojit Eanamihtidanlágádusa ja Kartverketa kártábuktagiidda ja -bálvalusaide.
– Rádjágeavvamis riikarádjá ii sirdojuvvo eanarájáin mange guvlui. Deanus oali mielde manni rájá meroštallá luondu, go čáhci muhttá johkarokki jođu jagiid mielde. Luondu sáhttá vehá sirdit johkarokki ja mii mihtidit, gokko dat sárgojuvvo kártii, summere Eanamihtidanlágádusa váldojođiheaddji Pasi Patrikainen. Deanu mielde fatnasiin johttiid ja ealáhushárjeheaddjiid árgii johkarokki mielde johtti rájá unna nuppástusat eai váikkut.
Mas rádjágeavvamis lea gažaldat?
25 jagi gaskkaid bargan láhkái rádjágeavvan lea dehálaš buorre rádjáránnjávuođa oassi. Das rádjáguovlu ja rádjágeđggiid dilli dárkkistuvvojit. Rádjágeavvankommišuvnnat Suomas ja Norggas barget barggu olgoministeriijaid jođiheamis, ja bohtosat dokumenterejuvvojit olgoministeriijaid oktasaš geavahussii.
Eanamihtidanlágádus oassálastá rádjágeavvamii operatiivvalaš rollas. Geavatlaččat bargoveahka lea mielde mihtidemiin ja eará eanadatbargguin, dokumenteremis ja kommuniseremis. Rádjágozáhuslágádusa bargguide gullet dikšunbarggut nappo ovdamearkka dihte gopmánan dahje málema dárbbašeaddji rádjágeđggiid dikšun sihke fievrridemiid ordnen rádjáguvlui.
Suomas ráhkkanit čuovvovaččat rádjágeavvamii ovttas Ruoŧain, man ovddit álggaheamis leat fargga 20 jagi.
Lassedieđut
Kártáhoavda Jyrki Lämsä, tel. 040 524 2508, ovdanamma.sohkanamma@maanmittauslaitos.fi